

Przewodnik Sudecki
Pilot Wycieczek
Damian Sadowski
tel. +48 661692613


Sudety Zachodnie
Sudety Zachodnie
* Luční bouda *
* Luční bouda *
✅ Współrzędne: 50.734706841159955, 15.697390584656032
✅ Pasmo: Czeskie Karkonosze
✅ Szlaki: szlak żółty (Jantárová cesta) z Równi pod Śnieżką do Luční Boudy; szlak niebieski z Domu Śląskiego do Luční Boudy i dalej do Boudy u Bílého Labe; szlak czerwony z Špindlerův Mlýn do Luční Boudy i dalej do Výrovka
✅ Dawne nazwy: Wiesenbaude, Stará česká, Bílá, Stará Rennerova bouda
⚠️ Obszar chroniony: Krkonošský národní park
🟢 Luční bouda położona jest na wysokości 1410 m n.p.m., na Białej Łące (cz. Bílá louka) w czeskich Karkonoszach. Obecnie jest to jedno z największych schronisk górskich w Karkonoszach.
Lokalizacja obiektu w tym miejscu nie jest przypadkowa, przebiegała tędy stara Śląska Droga, która na Bílej louce, przekraczała granicę między Śląskiem a Czechami. Dokładna data powstania Luční boudy nie jest znana. Najstarszym materialnym śladem, znalezionym podczas remontu w 1869 r. jest kamień młyński z wyrytą datą 1623. Początkowo było to gospodarstwo pasterskie ze 100 hektarami pastwisk i łąk, dziesiątkami sztuk bydła i kóz. Stada wypasane były na pastwiskach Bílé i Čertovy luky wraz z bydłem z Rennerovy oraz Scharfovy boudy.
Z powstaniem Luční boudy wiążą się dwie legendy. Pierwsza z nich mówi o sporze dwóch braci o spadek ojca. Jeden z braci uciekając przed drugim, miał w tym miejscu zbudować niewielki szałas, w którym czekał na pewną śmierć. Tu znalazł go brat, który zlitował się nad jego losem. Na miejscu, gdzie znalazł brata, zbudował drewnianą chatę, pełniącą rolę schronu dla podróżujących ora symbolu pojednania się braci. Druga, przypisuje powstanie w tym miejscu drewnianej chaty młodemu małżeństwu, które należąc do Braci Czeskich znalazło tu schronienie przed prześladowaniami religijnymi.
Pierwsza wzmianka w dokumentach o zagospodarowaniu Bílej louky pochodzi z 1676 r., w dokumentach wymieniany jest wówczas Christophe Krause. Najprawdopodobniej znajdowała się tu już wtedy buda zamieszkana sezonowo w okresie letnim. W kolejnych dokumentach buda ta wymieniana jest w 1701 r. Tereny te należały do vrchlabskiego rodu Morzinów, którzy wydzierżawili go rodzinie Rennerów. Za sprawą tej rodziny powstało tu potężne gospodarstwo. Na początku XIX w. było największym w Karkonoszach. Rennerowie kosili siano i wypasali bydło na powierzchni ok. 100 ha, trzymając ok 30 krów i kóz. Produkowano tu wyśmienite masło oraz sery ziołowe. Na sezon zimowy większość zwierząt sprowadzano jednak w niższe partie gór.
Początki XIX w. to również rozwój masowej turystyki w Karkonoszach. Luční bouda stała się ważnym miejscem dla turystyki. Początkowo gospodarze oferowali jedynie nocleg na sianie, ale już w 1809 r. Rennerowie wybudowali dla gości oddzielny budynek tzw. Letni Domek. W 1857 r. majątek przejmuje od teścia Vaclav Hollman, który w 1875 r. poszerza ofertę dla coraz większej liczby turystów. Od 1868 r. nurt Białej Łaby (cz. Bílého Labe) wykorzystywano jako napęd do koła wodnego. W 1876 r. Luční boude kupił przyrodnik Kryštof Haering który modernizuje obiekt tworząc tu 7 pokoi dla turystów, dodatkowo prowadzi tu obserwacje meteorologiczne. Luční bouda staje się wówczas ulubionym miejsce pobytu i spotkań przyrodników (prowadzone są tu również badania naukowe), artystów i pisarzy. Od lat 50-tych XIX w. w schronisku, w specjalnej księdze zapisywano badania naukowe przyrodników. Założona ona została przez botanika panią Josefine Kablíková. Dalszy rozwój schroniska prowadzili od 1886 r. bracia Wilém i Wincenzz Bönschů. W 1910 r. kupują oni dodatkowo Scharfovou boudu gdzie stopniowo przenoszą chów bydła. Powstaje tam również piekarnia. W 1914 r. bracia Bönschů przebudowują Luční boude. Powstaje tu ponad 100 pokoi co czyni obiekt największym w Karkonoszach.
Po ustaleniach, podczas konferencji w Monachium w 1938 r. wojsko czeskie opuszcza tereny przygraniczne w ich miejsce wchodzą oddziały niemieckie. Luční bouda 2 października tegoż roku płonie. Według czeskiej strony ogień wznieciły oddziały niemieckie, które przejęły boudę. Niemcy na odwrót twierdzili, że bouda spłonęła podczas wycofywania się armii czeskiej z terenów przygranicznych. Ta wersja została uznana za oficjalną i właściciele Wilém i Wincenzz Bönsch dostali odszkodowanie w wysokości 1 560 00 marek niemieckich (13 milionów koron czeskich). Ze względu na strategiczne położenie, obiekt zdecydowano błyskawicznie odbudować. Projekt odbudowy i wykonanie zlecono znanemu architektowi, inżynierowi Ludwigowi Stigler z Berlina. Cała dokumentacja z tym związana obecnie znajduje się w Okresním archivu ve Vrchlabí.
Prace nad odbudową obiektu ruszyły już w 1938 r. Zaadaptowano drugi budynek pod kątem mieszkaniowym, doprowadzając tam wodę oraz zakładając ogrzewanie centralne. Przed zimą również prowizoryczne zadaszono spalony obiekt. Nieco później obok postawiono kolejny budynek dla personelu oraz robotników. Po wybuchu II wojny światowej i wcieleniu niemieckich pracowników budowlanych w szeregi armii, pracę nad odbudową prowadzili Francuzi, Rosjanie i Czesi.
Uroczyste otwarcie odbudowanego schroniska miało miejsce w Wielkanoc 1940 r. Nowy obiekt oprócz dobrze wyposażonych pokoi, posiadał czytelnie, salę gier, serwis nart, pralnie i suszarnie. Wybudowano wówczas również część gospodarczą, gdzie znajdowała się m.in. stajnia dla bydła, rzeźnia, wędzarnia oraz chłodziarnia.
Podczas II wojny światowej Luční bouda pełniła również rolę ośrodka szkoleniowego wermachtu oraz Hitlerjugend.
W 1945 r., 15 maja żołnierze czescy przejmują obiekt. Schronisko zostało wówczas skonfiskowane Bönschom i znacjonalizowano. Działalność po wojnie wznowiło pod szyldem Czechosłowackiego Związku Kultury Fizycznej (ČSTV). Organizowane były tu wówczas masowe wycieczki szkolne oraz kursy narciarskie.
W 1991 r. Luční boudę przejmuje Klub českých turistů. A w latach 2002-2003 staje się własnością prywatną. Lata zaniedbań, również przez nowego właściciela, doprowadziły do zamknięcia obiektu na blisko dwa lata.
W 2004 r. zniszczony obiekt kupuje spółka AEZZ która jest właścicielem do dnia dzisiejszego. Nowy właściciel powoli remontuje obiekt. Dzisiaj Luční bouda pełni funkcję hotelu górskiego z pokojami w różnym standardzie, nawet z własnymi śpiworami. Znajduje się tu również restauracja (najwyżej położona w Republice Czeskiej) z własną piekarnią, strefa wellness z saunami, masażami siłownią oraz łaźnią piwną. W 2012 r. Luční boudzie, w miejscu dawnej winiarni, otwarty został browar Paroháč. Warzone jest tu piwo klasyczne jasne, półciemne typu lager, ciemne praz pszeniczne. Do warzenia w browarze o objętości ok. 500 l, wykorzystuje się wodę ze źródła Białej Łaby. Woda na tej wysokości wrze już w temperaturze 94 stopni, przez to zmodyfikowano nieco system produkcji. Browar udostępniony jest do zwiedzania.