Przewodnik Sudecki
Pilot Wycieczek
Damian Sadowski
tel. +48 661692613
Sudeckie Krajobrazy
Strzyżyk (zwyczajny)
✅ Występowanie: Europa, Azja oraz północna Afryka. Strzyżyk preferuje wilgotne lasy, zarośla nadrzeczne, gęste zagajniki oraz tereny porośnięte gęstą roślinnością, gdzie może łatwo znaleźć schronienie.
✅ Nazwa łacińska: Troglodytes troglodytes
✅ Lokalizacja zdjęcia: Rudawy Janowickie
⚠️ Ochrona w Polsce: objęty ochroną gatunkową ścisłą
Strzyżyk zwyczajny to jeden z najmniejszych ptaków w Polsce, ale jednocześnie niezwykle ruchliwy i pełen energii. Zamieszkuje przede wszystkim wilgotne lasy liściaste i mieszane, w szczególności ich dolne partie, gdzie kryje się w gęstych krzewach i zaroślach. Dzięki swojej skrytej naturze jest trudny do dostrzeżenia, ale jego charakterystyczny, donośny śpiew można usłyszeć nawet w gęstwinie roślinności.
Mimo niewielkich rozmiarów strzyżyk jest bardzo waleczny i nie boi się bronić swojego terytorium przed intruzami. Jego nazwa łacińska Troglodytes, oznaczająca „mieszkaniec jaskiń”, nawiązuje do jego zwyczaju zakładania gniazd w szczelinach drzew, wykrotach czy stertach gałęzi. Jest jednym z nielicznych ptaków, które potrafią z powodzeniem przetrwać mroźne zimy, choć w surowych warunkach niektóre populacje podejmują wędrówki w poszukiwaniu cieplejszych siedlisk.
🟢 Wygląd
Strzyżyk to ptak o wyjątkowo drobnej sylwetce – jego długość ciała wynosi zaledwie 9–10 cm, a masa dochodzi do 10 g. Charakterystyczną cechą jest krótki, zadarty ogon, który często trzyma uniesiony do góry. Jego upierzenie jest niepozorne, w tonacjach brązowych, co doskonale kamufluje go wśród liści i gałęzi. Pióra pokryte są subtelnym, ciemniejszym prążkowaniem, a nad okiem widoczna jest delikatna, jasna brew.
Pomimo niewielkich rozmiarów, strzyżyk potrafi wzbudzić respekt swoim głośnym, melodyjnym śpiewem. Jego głos jest zadziwiająco donośny, biorąc pod uwagę jego drobną budowę ciała, co czyni go jednym z najgłośniejszych ptaków w stosunku do jego wielkości.
🟢 Pożywienie
Strzyżyk jest ptakiem owadożernym. W jego diecie dominują pająki, larwy owadów, chrząszcze, drobne gąsienice oraz mięczaki. Dzięki niewielkim rozmiarom i niezwykłej zręczności potrafi wślizgnąć się w najwęższe szczeliny, wyciągając zdobycz nawet z najtrudniej dostępnych miejsc. Zimą, gdy owadów brakuje, może uzupełniać dietę drobnymi nasionami lub resztkami organicznymi.
🟢 Okres lęgowy
Strzyżyk to ptak niezwykle pracowity – samiec buduje kilka gniazd jednocześnie, z których samica wybiera jedno do złożenia jaj.
Terytorium i zaloty
W sezonie lęgowym samiec strzyżyka jest wyjątkowo aktywny. Buduje nawet do 6–7 gniazd w różnych miejscach swojego terytorium, aby zachęcić samicę do wyboru najbardziej odpowiedniego schronienia. Jeśli potencjalna partnerka zaakceptuje jedno z nich, składa w nim jaja, a samiec nadal patroluje okolicę, odpędzając intruzów i śpiewając donośnie, by zaznaczyć swoją obecność.
Gniazdowanie
Gniazda strzyżyka są kuliste i budowane z mchu, liści oraz drobnych gałązek. Umieszczane są w gęstych zaroślach, pod korzeniami drzew, w szczelinach skał czy nawet w opuszczonych budynkach. W przeciwieństwie do wielu innych ptaków, strzyżyk często buduje swoje gniazda nisko nad ziemią.
Lęgi i opieka nad młodymi
Samica składa od 5 do 7 jaj, które są białe z drobnymi, czerwonobrązowymi plamkami. Wysiaduje je przez około 14–16 dni, a po wykluciu pisklęta pozostają w gnieździe przez kolejne dwa tygodnie. Po opuszczeniu gniazda są nadal dokarmiane przez rodziców przez kilka dni, zanim staną się całkowicie samodzielne.
🟢 Galeria zdjęć
